پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود که با هدف تطهیر نظام پولی و بانکی کشور ازمقوله ربا، تلاش های متعددی صورت گرفت . اولین اقدام جدی در این زمینه، تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا در شهریور 1362 بود.
تغییرکامل نظام بانکی در اوایل انقلاب اسلامی کاری بزرگ و بی سابقه در صحنه بین المللی بود. بانکداری بدون ربا، گرچه در ابتدا آن چنان مورد حمایت اساتید علم اقتصاد قرار نگرفت، اما اکنون به عنوان پیش نیاز ورود به بانکداری اسلامی مورد توجه ویژه واقع شده است.
بدیهی است هر طرح جدیدی همواره با اشکالات و نواقصی همراه است که می بایست پس از یک دوره گذار اصلاح شود و بانکداری بدون ربا نیز از آن مستثنی نیست. بنابر این مقرر گردیده بود طرح مذکور به صورت آزمایشی اجرا شود و پس از شناسایی چالش ها، مجدداً مورد بازنگری اساسی قرار گیرد. اکنون حدود چهار دهه از تصویب این قانون سپری می شود. با وجود برگزاری کنفرانس ها، نشست های تخصصی و تولید محتواهای فنی در مجلات تخصصی، هنوز تا رسیدن به بانکداری مطلوب اسلامی، راه نرفته زیادی وجود دارد .
با وجود چالش هایی که نظام پولی و بانکی کشور در حدود چهار دهه فعالیت خود با آن مواجه بوده ، بانک پارسیان در نزدیک به دو دهه فعالیت خود، کارنامه درخشانی از خود برجای گذاشته است. این بانک در صدد است با تکیه بر زیر ساخت های تخصصی خود همچون ظرفیت صندوق قرض الحسنه پارسیان به عنوان تنها صندوق قرض الحسنه مستقل بانکی کشور، ایجاد مرکز تخصصی تحقیقات بانکداری اسلامی، تجربه و دانش فنی پرسنل و همکاری نزدیک با مراکز تخصصی حوزه بانکداری اسلامی همچون پژوهشگاه فقه نظام، با نگاهی تحول خواه، ضمن آسیب شناسی مشکلات نظام بانکداری کنونی و شناسایی چالش های نوپدید، راهکارهایی برای بهبود شرایط سیستم بانکی ارائه کند. امید است که با طراحی افقی نوین از آنچه در سیستم بانکداری کنونی در حال حرکت است به طراحی مدل مطلوب یک بانک اسلامی با همکاری پژوهشگاه فقه نظام بپردازد.
ایجاد صندوق مستقل بانکی قرض الحسنه
مطابق با برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران، شبکه بانکی کشور موظف شد، به منظور گسترش و نهادینه کردن سنت پسندیده قرض الحسنه، منابع فراهم آمده از حساب های پس انداز قرض الحسنه را صرفاً برای اعطای تسهیلات قرض الحسنه به کار گیرد. در همین راستا، بانک پارسیان به عنوان بانک پیشرو در انجام تکالیف بانک مرکزی اقدام کرد و در تاریخ یکم اسفندماه 1391 موفق به اخذ مجوز فعالیت صندوق قرض الحسنه پارسیان شد. صندوق قرض الحسنه پارسیان به عنوان نخستین صندوق قرض الحسنه مستقل شبکه بانکی کشور در آبان ماه 1392 طی مراسمی با حضور رییس کل بانک مرکزی و اتصال به سامانه تسهیلات قرض الحسنه ازدواج بانک مرکزی، رسماً فعالیت خود را آغاز نمود. این صندوق با اتکا به سرمایه دانش، تخصص و پشتکارکارکنان خود، تلاش می کند منابع مالی ارزان قیمت را تجمیع کند و آنها را با مدیریت صحیح و دقیق اعتباری، در قالب وام ارزان، دراختیار اقشار آسیب پذیر و کم درآمد جامعه قرار دهد. در همین راستا نیز تفاهم نامه های گوناگون بین این صندوق و مؤسسات مختلف همچون کمیته امداد، بنیاد برکت، سازمان بهزیستی، انجمن حمایت از بیماران هموفیلی و ...، منعقد گردیده است.
ایجاد مرکز تخصصی تحقیقات بانکداری اسلامی
مرکز آموزش و تحقیقات بانکداری اسلامی بانک پارسیان، با هدف انطباق فعالیت های بانک با موازین بانکداری اسلامی، در سال 1395 ایجاد گردید. از جمله وظایف این مرکز در زمینه مطالعات بانکداری اسلامی، موارد زیر را می توان نام برد:
- انجام مطالعات فنی و اقتصادی در حوزه بانکداری اسلامی؛
- بررسی و تحلیل روندهای نوظهور در صنعت بانکداری اسلامی و پیش بینی مشخصه های این صنعت در آینده؛
- انجام مطالعات و بررسی های فنی در خصوص مدل ها و ابزارهای رایج در حوزه بانکداری اسلامی و ارائه پیشنهادهای کاربردی؛
- الگوبرداری و انجام مطالعات تطبیقی از خدمات و محصولات بانک های اسلامی سایر کشورها، استخراج و بومی سازی خدمات و محصولات در زمینه توسعه صنعت بانکداری، علی الخصوص در ارتباط با بانکداری اسلامی؛
- ارائه مدل های نوین کسب و کار بانکداری اسلامی مطابق با الگوهای بانک ها و مؤسسات مالی اسلامی بین المللی؛
- شناسایی و برقراری ارتباط با مراکز تحقیقاتی اسلامی داخلی و بین المللی با هدف ایجاد شبکه تحقیقات محلی و بین المللی.
طراحی مدل مطلوب بانک اسلامی با همکاری پژوهشگاه فقه نظام
بانک پارسیان با همکاری پژوهشگاه فقه نظام، در حال طراحی مدل مطلوب یک بانک اسلامی بر اساس مبانی اسلام با رویکرد فقه نظام است. این مدل نه تنها به دنبال تطبیق ساختارهای موجود با مبانی اسلام بوده بلکه درصدد کشف نظام مطلوب بانکی از درون اصول، قواعد و مبانی فقهی و اسلامی است. طراحی الگوی بانکداری اسلامی در فاز اول برای سه حوزه قرض الحسنه، سرمایه گذاری و سایرخدمات بانکی در حال انجام است.
هم اکنون فاز تحقیقاتی بخش قرض الحسنه و سرمایه گذاری در حال پایان است و بعد از اتمام مرحله پژوهشی و از اخذ مجوز های لازم، مقرر است که این الگو به صورت آزمایشی در برخی از شعب بانک مورد ارزیابی عملیاتی قرار گیرد و در نهایت پس از اخذ بازخوردهای لازم به عنوان یک مدل عملیاتی به سیستم پولی و بانکی پیشنهاد خواهد شد.
همچنین طبق برنامه ریزی صورت گرفته، الگوی مذکور طی 6 نشست تخصصی به بوته نقد و بررسی گذاشته خواهد شد. اولین نشست در پاییز 1398 با حضور ارزشمند اساتید گرانقدر حضرت آیت الله اراکی، حضرت آیت الله محقق داماد و مدیران محترم نظام پولی و بانکی کشور، اساتید حوزه و دانشگاه و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی تحت عنوان "نقد روش بانکداری مرسوم و تبیین روش بانکداری مطلوب" به میزبانی بانک پارسیان برگزار شد که نشست های بعدی آن نیز انشاالله در سال جاری برگزار خواهد شد.
رونق در مناطق محروم با طرح پیمان روستایی
"طرح پیمان روستایی" را می‌توان از جمله دستاوردهای بانک پارسیان درحوزه بانکداری اسلامی دانست. هدف اصلی از اجرای این طرح، تامین مالی خرد و توانمندسازی محرومان است؛ به گونه ای که نحوه تخصیص تسهیلات به سمت ایجاد اشتغال و توانمندسازی محرومان جهت راه‌اندازی فعالیت های خرد تولیدی،کشاورزی و بازرگانی، باشد. شایان ذکر است که این طرح با الگوبرداری از مدل بانک گرامین در کشور بنگلادش، بومی سازی و اجرا شده است.
به عبارت دیگر بانک پارسیان سعی کرده که با ارائه خدمات مالی گسترده به طرح های اشتغال زا در مناطق کمتر توسعه یافته و روستایی کشور در مسیر تعالیم اسلامی، به رسالت اجتماعی خود عمل کرده و شرایط را برای توانمندسازی و ایجاد کسب و کارهای کوچک و فقر زدایی در قالب تسهیلات قرض الحسنه، فراهم نماید.
هدف از این رویکرد فقر زدایی از طریق فراهم نمودن امکان اشتغال خویش فرما برای اقشار آسیب پذیر جامعه مانند زنان سرپرست خانوار، روستاییان فاقد زمین و جوانان بیکار و فاقد مهارت ساکن در مناطق روستایی و توانمندسازی آنها بوده است. با توجه به اینکه یکی از مشکلات اصلی این گروه افراد جامعه، نداشتن وثایق مناسب برای نظام بانکی جهت دریافت تسهیلات است، نوآوری این طرح استفاده از "وثایق اجتماعی" به جای وثایق مورد استفاده معمول در نظام بانکی است.
این الگو طی مراسمی در مهرماه 1398با هدف توانمندسازی پایدار روستاییان و اقشار آسیب پذیر از طریق ایجاد اشتغال خویش فرما، با حضور تنی چند از مدیران و مشاورین بانک پارسیان و همچنین اعضای شورای اسلامی روستای حصار بالا شهرستان دماوند، کلید خورد و در آینده نیز این مسیر سبز ادامه خواهد داشت.
راه اندازی"اپلیکیشن قرض الحسنه"
اما اقدامات بانک پارسیان در مسیر تحقق بانکداری اسلامی به همین جا ختم نشد و توانست اپلیکیشن قرض الحسنه را هم راه اندازی کند. هدف اصلی این کار حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه جهت سهولت دسترسی به منابع قرض الحسنه توسط این افراد، توزیع مناسب منابع قرض الحسنه، و همچنین ترویج سنت قرض الحسنه در جامعه بود. در این طرح زیرساخت های لازم به گونه ای فراهم شده است که جامعه هدف آن بدون نیاز به مراجعه حضوری به شعب، بتوانند از آن بهره مند شوند. ارزش این طرح به خصوص با شیوع بیماری کرونا و محدودیت های آن، بیش از پیش نمایان گردید.
طراحی و مهندسی ابزار ودیعه محل کار
گرانی های اخیر در بخش ساختمان و لزوم کمک به رونق تولید و ایجاد ثبات در بازار اجاره محل کار، بانک پارسیان را برآن داشت تا با حمایت تمام قد از فعالان اقتصادی کم درآمد در حوزه دانش بنیان، به طراحی و مهندسی ابزاری جدید برای کمک به اقشار مذکور بپردازد. در این راستا، تسهیلات ودیعه محل کار (در حوزه دانش بنیان)، از مرحله طراحی تا پرداخت، در بانک پارسیان انجام پذیرفت. این مهم گامی بلند در سال جهش تولید، در عرصه بانکداری اسلامی به شمار می رود.
منبع: شمانیوز
0 دیدگاه